Tweede serie bijeenkomsten: druktebeheersing in coronatijd voor gemeenten. Waar staan we nu?

In navolging van de sessies in januari organiseerde het Event Safety Institute (ESI) in opdracht van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en in samenwerking met Maak Samen Ruimte opnieuw drie online rondetafelbijeenkomsten waarin gemeenten practices uitwisselden over druktebeheersing in coronatijd. Wat hebben we geleerd en kunnen we toepassen in aanloop naar de heropening uit de tweede lockdown 

Net als in januari, waren de sessies georganiseerd rond drie domeinen: 1) vrijetijdshotspots, 2) binnensteden en 3) evenementen en markten. Op die manier kan gericht worden ingegaan op de praktijkervaringen op deze specifieke typen locaties en omstandigheden. De sessies worden ondersteund met actualiteiten uit het nieuws, casussen van gemeenten met inspirerende voorbeelden en diverse stellingen. De inhoud van de bijeenkomsten wordt gevormd door de deelnemende gemeenten. We geven voor elke bijeenkomst een korte terugblik van het de resultaten.

Vrijetijdshotspots 
In deze tweede sessie over vrijetijdshotspots hebben de deelnemers lessen en tips gedeeld over de aanpak voor het naderende seizoen. Daarnaast behandelden we twee casussen. De eerste casus betrof Verantwoord op Weg in het Limburgse Heuvelland. Centraal in de casus stond de toenemende drukte in dit gebied als gevolg van voornamelijk dagbezoekers, die komen voor de natuur en de Mergellandroute. Drie gemeenten (Eijsden-Margraten, Gulpen-Wittem en Vaals) hebben samen de handen ineengeslagen en zijn een project gestart om samen met alle belanghebbenden toe te werken naar oplossingen die recht doen aan zowel de ondernemers als de bewoners en bezoekers in het gebied, waarbij de werkwijze een doel op zich is: het verkrijgen van wederzijds begrip en draagvlak.

Dronebeeld Zeeland

De tweede casus betrof multidisciplinaire samenwerking in de regio en werd behandeld door Veiligheidsregio Zeeland. In Zeeland is het elke zomer druk tot zeer druk, door zowel lokaal publiek als publiek van heinde en verre. Afgelopen zomer was, doordat het advies was ‘blijf in eigen land’, de verwachting dat het nog drukker dan gebruikelijk zou worden. Gelijktijdig blijft de 1,5 meter wel gelden. Om die reden is het belangrijk om goed en snel overzicht te hebben van de drukte op specifieke plekken. Omdat de reeds bestaande informatiebronnen (toezichthouders, camerabeelden, parkeerdruk) geen volledig beeld leverde is ervoor gekozen om de regionaal georganiseerde groep boa’s uit te rusten met drie drones en met de opdracht om ruimte in kaart te brengen. De informatie die op deze wijze wordt verkregen, wordt vervolgens gedeeld met alle partners waardoor deze (beter) in staat zijn de juiste maatregelen te treffen en bezoekers door te verwijzen naar rustigere gebieden. Dat doorverwijzen is met name voor bezoekers van ver zeer waardevol, omdat deze doelgroep niet snel met ‘lege handen’ huiswaarts zal willen keren. Het tijdig bereiken/informeren van deze bezoekers over de drukte en oproepen niet af te reizen is voor veel gemeenten een groot vraagstuk. Daarnaast gaf circa 80% van de aanwezige gemeenten aan onvoldoende handhavingscapaciteit beschikbaar te hebben voor het beheersen van drukte en de effecten. De inzet van drones is een goed voorbeeld om snel tot een beter beeld te komen zonder dat dit tot een extra beslag op capaciteit leidt. 

Binnensteden 
De dagen worden langer, het weer wordt langzaamaan beter en dit nodigt veel inwoners van steden en dorpen uit om meer naar buiten te trekken. Driekwart van de deelnemende gemeenten geeft aan dat de heropening na de tweede lockdown om een andere aanpak vraagt dan de heropening na de eerste lockdown. Zo zet de gemeente Rotterdam de aanpak om meer fysieke ruimte beschikbaar te stellen aan de horeca voort en biedt ze aanvullend daarop extra (financiële) ondersteuning om ondernemers te helpen hun onderneming ‘coronaproof’ in te richten. 

De gemeente Breda zette recent veel in op spreiding van het parkbezoek. Dit gebeurde door andere parken aantrekkelijker te maken en door extra faciliteiten en activiteiten aan te bieden. Vooraf wordt aan de hand van het weerbeeld bepaald of en in welke mate maatregelen worden ingezet. Ook heeft de gemeente Breda ervoor heeft gekozen om op een meer ‘ludieke’ wijze toezicht te houden op de naleving van de 1,5 meter, door de inzet van teams bestaande uit acteurs die bezoekers aanspreken/complimenteren met het hun naleefgedrag. 

Stadspark Breda

De grotere steden geven aan dat zij een ontwikkeling waarnemen dat er gebieden aan het ontstaan zijn met een festivalachtige sfeer, waar de aanwezige bezoekers de indruk wekken dat COVID-19 niet meer bestaat en waar gedurende de dag een sfeeromslag plaatsvindt. Dit vergt een flexibele aanpak over de dag. Waarbij de maatregelen lopen van (extra) ruimte bieden aan het begin naar het doseren van bezoekers tot (gedeeltelijk) afsluiten van het gebied voor bezoekers. Amsterdam noemde dit het opschuiven van ‘zoete’ naar ‘zure’ maatregelen.  

Evenementen 
Sinds de afkondiging van de tweede lockdown zijn evenementen niet meer toegestaan. Op basis van de tijdelijk wet COVID-19 geldt dit tot 1 juni 2021. Vanuit de landelijk overheid wordt voorgesorteerd op heropening door te onderzoeken, via Fieldlabs (vergunningsplichtig) en door testevenementen (reguliere inrichtingen). Zo moet duidelijk worden op welke verantwoorde wijze dergelijke publieke samenkomsten weer veilig kunnen. Daarnaast is een garantiefondsregeling in het leven geroepen die als een soort van evenementenverzekering dient voor evenementen mocht de Rijksoverheid later dit jaar besluiten dat als gevolg van COVID-19 evenementen toch niet  zijn toegestaan. 

Tilburgse kermis

Als gevolg van het verbod, de garantieregeling en de verwachting dat evenementen na juni weer mogelijk zijn hebben vele organisatoren besloten hun evenement naar augustus of september te verplaatsen. Dit vraagt van gemeenten te schuiven binnen de jaarkalender. Gebleken is dat gemeenten zeer verschillend met deze verzoeken omgaan. Zo heeft de gemeente Schiedam ervoor gekozen geen verschuivingen in de kalender toe te laten en heeft de gemeente Amsterdam proactief het gesprek met organisatoren opgestart om in gezamenlijkheid zoveel mogelijk evenementen alsnog een plek op de kalender te bieden. De gemeente Tilburg heeft een beslisboom ontwikkeld op basis waarvan verplaatsingsverzoeken transparant afgewogen kunnen worden. De gemeente Alkmaar heeft ervoor gekozen om op basis van de jaarkalender in blokken van 10 weken vooruit te kijken en op basis van de inschatting die op dat moment gemaakt kan worden te besluiten al dan niet het vergunningenproces op te starten. Hoewel de aanpak verschillend is, is de rode draad bij alle gemeenten dat er intensief en nauw contact met organisatoren wordt onderhouden en dat in goed overleg zaken worden geregeld.  Ruim driekwart geeft aan wel al met de behandeling van aanvragen te zijn gestart, maar het besluit zo lang mogelijk uit te stellen. Een derde geeft aan zich nu minder strikt aan in beleid vastgelegde uitgangspunten te houden om zo meer ruimte te bieden aan evenementen (denk daarbij aan eenmalig meer evenementen op een bepaalde locatie toestaan dan in het beleid is bepaald). Gemeenten geven allen aan ten aanzien van de veiligheidsvoorschriften geen concessies te doen.  

Een versterkt netwerk  
Onze ervaring leert dat het aanpakken van een uitdaging begint bij herkenning. Het gesprek met andere gemeenten aangaan is dus van belang bij een dynamisch vraagstuk als druktebeheersing binnen de anderhalvemetersamenleving. Diverse gemeenten en ambtenaren nemen deel aan de bijeenkomsten om ervaringen te delen en elkaar vragen te stellen.

De ervaringen rondom de anderhalvemetersamenleving en de opgaves waarvoor gemeenten komen te staan zijn onderdeel van een lerend netwerk. Dit netwerk deelt inspirerende en bijzondere casussen op maaksamenruimte.nl. Heb je praktijkervaringen die je wilt delen via de website van Maak Samen Ruimte? Mail deze dan naar info@maaksamenruimte.nl

De rol van de gemeente bij bezoekersmanagement in natuurgebieden

Maatregelen voor op de korte termijn

Door Bart van Engeldorp Gastelaars & Myrthe Naus

Met dichte musea, winkels en restaurants is er gelukkig nog één bestemming wel open: de natuur! Daar wordt dan ook dankbaar gebruik van gemaakt. Met name in de weekenden trekken we massaal naar het bos, de heide, de duinen en het strand om te genieten van de frisse lucht en een andere omgeving dan thuis. Maar als het TE druk wordt, wat dan? In dit artikel geven we concrete tips voor maatregelen die je als gemeente kan afspreken met natuurbeheerders.

Sinds een aantal jaren neemt de drukte in Nederlandse natuurgebieden steeds verder toe, onder andere door verstedelijking, bevolkingsgroei en een veranderend klimaat. De coronacrisis versterkt deze trend, en zorgt sinds maart vorig jaar voor een gemiddelde stijging in bezoekersaantallen van 30%. Vanwege de drukte worden bezoekers regelmatig opgeroepen om bepaalde natuurgebieden te vermijden en te kiezen voor een alternatieve bestemming. Ook worden natuurgebieden meer dan eens volledig afgesloten.

Hier ligt niet alleen een vergroot risico op besmetting aan ten grondslag; ook zorgen over schade aan natuur en recreatieve infrastructuur spelen een rol. De toegenomen drukte resulteert bijvoorbeeld in issues als veel zwerfafval, recreatie buiten de paden, loslopende honden en geluidsoverlast. Al deze zaken kunnen een effect hebben op de natuur: kwetsbare vegetatie wordt bijvoorbeeld vertrapt, zeldzame broedvogels worden dermate verstoord dat ze stoppen met broeden of zelfs uitwijken naar elders en andere dieren worden opgejaagd. Als het natuurgebied en de recreatieve voorzieningen de drager van de beleving zijn, dan staat ongereguleerd overtoerisme gelijk aan het zagen aan de stoelpoten daarvan. Zowel natuur als de beleving hebben daar uiteindelijk onder te lijden.

Met de komst van de lente en met de zomer in het vooruitzicht is het managen van bezoekers in natuurgebieden extra relevant. Niet alleen omdat de eerste zonnestralen ervoor zorgen dat we graag naar buiten gaan, maar ook omdat de ontwakende natuur met de start van het broed- en groeiseizoen nog kwetsbaarder is. Tegelijkertijd is de verwachting dat de populariteit van buitenrecreatie ook in het post-coronatijdperk doorgroeit. Tijd voor maatregelen dus. Welke rol kun je hier als gemeente in spelen? Vooral als de gemeente – sommige regio’s daargelaten – niet altijd zelf de natuur beherende organisatie is? Hoe zorg je dan voor een goede samenwerking met natuurbeheerders? In dit artikel vertalen we inzichten vanuit toerisme en natuurbeheer in concrete tips en maatregelen.

Aanbevelingen voor gemeenten
Natuurbeheerders zijn vaak zelf verantwoordelijk voor het openstellen en het beheer van hun natuurgebieden. Gemeenten dragen weer de verantwoordelijkheid over openbare orde en veiligheid. Natuur en recreatie stoppen niet bij een grens. Recreanten starten thuis en reizen naar en van een bestemming. De volgende maatregelen bieden daarom vooral gezamenlijke oplossingen om recreatiedrukte in Nederlandse natuurgebieden in goede banen te leiden.

De open deur: werk samen!
De naam van deze website zegt het eigenlijk al: maak samen ruimte. Mocht je deze stap als gemeente nog niet gezet hebben, leg dan contact met de beheerder van het natuurgebied en geef aan dat je samen wilt optrekken in het managen van de drukte. Gemeenten en natuurbeheerders hebben vaak dezelfde of vergelijkbare belangen. De drukte is vaak een grote belasting voor natuur beherende organisaties, die hun vaak beperkte middelen toch al ultra-efficiënt moeten inzetten. Extra hulp is daarom in veel gevallen van harte welkom en kan variëren van afspraken over inzet van verkeersregelaars, het afstemmen van boodschappen via communicatiekanalen, subsidie voor het nemen van tijdelijke maatregelen tot coördinatie van handhaving.

Monitor en voorkom drukte
Voorkomen is beter dan genezen. Het monitoren van drukte, het tijdig kunnen informeren van bezoekers hierover en het opschalen van maatregelen is daarom cruciaal. Er zijn tal van fysieke manieren om drukte te monitoren, variërend van telslangen tot slimme sensoren. Het aanschaffen en inrichten van dergelijke systemen vergt echter enige tijd. Via online data is er op korte termijn meer mogelijk, al zitten er bijvoorbeeld beperkingen vanuit de Autoriteit Persoonsgegevens aan het gebruik van telefoondata en geven GPS data uit apps niet altijd real-time informatie. Via Google Maps kun je zowel voorspellingen als real-time drukte volgen.

Ook zonder geavanceerde data kun je echter voorspellingen doen over de verwachte drukte. Twee belangrijke drivers in buitenrecreatie zijn namelijk het weer en hoeveelheid vrije tijd: zoals in weekenden, feestdagen, woensdag- en vrijdagmiddag. De praktijkervaring van de boswachter over het afgelopen jaar is daarom net zo waardevol, zeker gecombineerd met de weersvoorspelling voor de aankomende periode. Op basis hiervan kun je van tevoren een druktewaarschuwing afgeven aan potentiële bezoekers en verwijzen naar passende alternatieven. Denk aan oproepen via relevante websites, social media en andere kanalen. Zo kan drukte iets meer gestuurd worden en is een deel van de bezoekers tijdig geïnformeerd, zodat ze niet pas bij de ingang voor onaangename verrassingen komen te staan.

Maak een draaiboek voor piekdagen
Op piekdagen heeft een natuurgebied een regionale of zelfs nationale functie. Veel recreanten komen met de auto, waarbij de capaciteit van parkeerterreinen en aanvoerwegen de beperkende factoren zijn. Drukte kan leiden tot flinke filevorming, met alle overlast van dien. Het maken van een draaiboek waarin de rol van alle relevante spelers wordt toegelicht is dan een goede stap. In een draaiboek kun je afspraken maken over wie welke maatregelen per scenario neemt, hoe je drukte monitort, en welke gezamenlijke beslisboom je hanteert. Maatregelen kunnen variëren van het inzetten van tekstkarren, verkeersregelaars en hosts, tot omleidingen en doorsturen naar alternatieve bestemmingen wanneer een bestemming echt op slot moet. Werk samen om de ergste drukte, onveilige situaties, overlast voor omwonenden en schade aan de natuur te voorkomen. Overigens betekent een file niet altijd dat een natuurgebied vol is; het kan ook voldoende zijn om bezoekers te stimuleren om te reizen met alternatieve vervoersmiddelen. 

volle parkeerplaats

Beheer bezoekersstromen
De combinatie van drukte en smalle paden maakt dat bezoekers afwijken van paden én dat bezoekers niet in staat zijn om voldoende afstand te houden. Het inrichten van wandelroutes waarmee recreanten gestimuleerd worden een smal pad in een bepaalde richting af te leggen is dan een oplossing. Er hoeft dan alleen nog te worden ingehaald. Samen met de natuurbeheerder kan dit aangeboden worden in de vorm van (tijdelijke) wandel- of fietsroutes met verschillende lengtes en belevingen. De bosroute van 3 kilometer voor gezinnen bijvoorbeeld en de uitwaairoute van 8 kilometer voor bezoekers die rust en ruimte willen. Op deze manier wordt de drukte op een gecontroleerde manier over het gebied verspreid. Een tijdelijke recreatiezonering helpt niet alleen in het spreiden van drukte, maar kan ook ingezet worden voor het preventief beschermen van kwetsbare natuur. Met een goed verhaal begrijpen recreanten vaak goed dat bepaalde deelgebieden tijdelijk afgesloten worden, mits er maar alternatieve routes en – indien mogelijk – belevingen worden aangeboden.

Plaats voldoende voorzieningen op de juiste plek
In deelgebieden met een hoge concentratie bezoekers is de druk op de natuur of overlast zoals met afval vaak het grootst. Het gaat hier vaak om startpunten (zoals waar je parkeert en/of een wandeling start) en bestemmingen waar een combinatie aan voorzieningen, zoals bezoekerscentrum, horeca, speelaanleidingen en picknickplekken een trekker zijn. Plaats hier tijdelijk extra voorzieningen zoals afvalbakken en toiletwagens. Een belangrijke voorwaarde hiervoor is dat een schoon gebied bezoekers aanzet om afval bij zich te houden tot ze een afvalbak zien of het zelf mee naar huis nemen. Onderzoek laat zien dat een gebied met al veel zwerfafval gedrag oproept dat extra zwerfafval tot gevolg heeft. Zorg er daarom voor dat niet alleen de afvalbakken over de dag geleegd worden door de natuurbeheerder of gemeente, maar dat er ook beheeracties komen om zwerfafval op te ruimen. Initieer daarvoor bijvoorbeeld initiatieven met gebiedspartners, zoals via het afhaalpunt van de lokale horeca, om tegen een kleine beloning zwerfafval door recreanten te laten verzamelen en in te leveren.

bankje met afvalbak

Voer een (betaalde) dagkaart in
In plaats van het volledig afsluiten van een gebied kan met behulp van een online ticketing systeem ook een (tijdelijke) (betaalde of gratis) dagkaart worden ingevoerd. Hiermee kan een natuurbeheerder zelf bepalen hoeveel bezoekers er per dag zijn toegestaan, afhankelijk van de draagkracht van het terrein en de verwachte drukte. Nationaal Park de Hoge Veluwe en de Amsterdamse Waterleidingduinen zijn klassieke voorbeelden van natuurgebieden waar dit als verdienmodel een reguliere maatregel is. Waterwinbedrijf en natuurbeheerder Dunea heeft recent voor een aantal kwetsbare duingebieden een online ticketing systeem ingevoerd, met als doel om de recreatiedruk te helpen reguleren. Een dagkaartje creëert een drempel, wat helpt in het sturen van drukte. Het vragen van een vergoeding maakt een bezoek echter wel minder inclusief. Het is belangrijk om potentiële bezoekers goed te informeren via websites en andere kanalen. Een poster met QR-code bij de ingang geeft bezoekers, die toch nog verrast worden, alsnog toegang mits er uiteraard nog plek is. Met name bij natuurgebieden met slechts één of een beperkt aantal ingangen is het toezien op het naleven van deze maatregel relatief eenvoudig. Door een kleine vergoeding te vragen ontvangt een natuurbeheerder in ieder geval een tegemoetkoming in de soms explosief gestegen beheerkosten. Anderzijds zou een dergelijke maatregel kunnen zorgen voor een waterbedeffect, waarbij bezoekers zich massaal verplaatsen naar gebieden zonder betaalde toegangskaart, met alle gevolgen van dien.

Stimuleer wenselijk bezoekersgedrag
Toegangsregels die gecommuniceerd worden via de website van een natuurgebied of op een klein bord met toegangsvoorwaarden bij de ingang, zijn vaak onvoldoende zichtbaar en worden niet goed gelezen. Het ophangen van opvallende banners met daarop een heldere boodschap heeft meer kans van slagen. Geef niet aandacht aan wat niet mag, maar benoem op een positieve manier vooral wat je wél veilig en met plezier kunt doen: bijv.: “Blijf op de paden, samen beschermen we de natuur”. Diverse gebieden pasten recent een dergelijke maatregel toe, zoals Nationaal Park Zuid-Kennemerland. Een andere manier om wenselijk gedrag te stimuleren is nudging, een gedragspsychologische motivatietechniek waarmee bezoekers op subtiele wijze in de goede richting worden gestuurd. Bekende voorbeelden zijn cirkels die aangeven waar je kunt zitten, en objecten of lijnen op drukke plekken zoals rond speelaanleidingen die aangeven hoeveel afstand 1,5 meter precies is.

Gezamenlijke handhaving
Bij het nemen van al deze maatregelen blijft handhaving belangrijk, maar deze wordt wel minder kritisch en intensief dan bij gebieden zonder maatregelen. Je blijft helaas altijd recreanten houden die zich niet aan toegangsvoorwaarden houden. Een goede samenwerking tussen gemeente, natuurbeheerders en politie is daarom essentieel. Niet alle boswachters hebben boa-bevoegdheid, dus maak afspraken over een gezamenlijke inzet, afhankelijk van de verwachte drukte en aard van het gebied. Maak bijvoorbeeld gezamenlijke teams, waarin de veldkennis van een boswachter gecombineerd wordt met de bevoegdheid van een collega van een andere instantie. Zorg voor een goede zichtbaarheid van handhavers door bijvoorbeeld toezicht te verdelen over de hoofdingangen, kwetsbare gebieden, drukste deelgebieden én de drukste momenten van de dag.

Aanbevelingen voor op de lange termijn
Bovenstaande maatregelen bieden goede oplossingen voor de korte termijn. Op de lange termijn valt voor gemeenten en natuurbeheerders echter ook veel winst te behalen. Voor een duurzame toekomst van recreatie in natuurgebieden is het noodzakelijk dat er een verschuiving van de focus op kwantiteit naar een focus op kwaliteit plaatsvindt. Hierbij is zowel aandacht voor de kwaliteit van de natuur, de sociale omgeving als de recreatieve ervaring van belang. Een oplossing voor het omgaan met beperkte ruimte kan gevonden worden in het verbinden van natuurgebieden met hoogwaardige recreatieve voorzieningen in de regio er omheen. Op die manier kunnen bezoekersstromen worden verspreid over een groter oppervlakte en kan de kwaliteit van de toeristische beleving worden vergroot. Door middel van data-gedreven software kunnen beheerders helpen met het spreiden van drukte en het managen van verwachtingen. Tenslotte blijft het verbeteren van de samenwerking tussen verschillende belanghebbenden belangrijk, net zoals het diversifiëren van het recreatieve aanbod en het ontwikkelen van aanvullende financiering voor natuurbeheerders. De financieringsbronnen van veel natuurbeheerders, zoals bijvoorbeeld het subsidiestelsel ‘Natuur en Landschap’ van de provincies, zijn vaak niet afdoende om zelfs maar een minimale basiskwaliteit aan recreatieve infrastructuur en voorzieningen te bieden. Natuurbeheerders verdienen bovendien vaak niets aan natuurgebieden, in tegenstelling tot bijvoorbeeld toeristische bedrijven die in de nabije omgeving gevestigd zijn. De populariteit van de natuur en de daarmee gepaarde kosten vraagt dringend om een financiële herwaardering.

Bart van Engeldorp Gastelaars is bioloog en heeft jarenlange ervaring in het beheer van drukbezochte natuurgebieden. Met Blackbird Conservation Consulting houdt hij zich bezig met recreatie en natuurbeleving.   bart@consultblackbird.com www.consultblackbird.comMyrthe Naus heeft een master in Tourism, Society & Environment en zet zich met De Reis Naar Morgen in voor het verduurzamen van toerisme en recreatie in Nederland.   info@dereisnaarmorgen.nl www.dereisnaarmorgen.nl

Vragenuurtje 22 april 14.00 uur: Komende drukte en gedrag in uw (binnen)stad

Vorige week woensdag 14 april is de Handreiking ‘Hoe bereid je je als gemeente voor op drukte en gedrag in de (binnen)stad na de lockdown?’ verschenen.

Online Vragenuurtje
Nu nodigen wij jullie namens het team van Maak Samen Ruimte uit om op donderdag 22 april van 14.00 uur tot 15.00 uur het Online Vragenuurtje over de handreiking bij te wonen. Aanmelden kan via info@maaksamenruimte.nl Er is plaats voor 50 deelnemers, meld je dus vooral aan. De eerste 50 aanmeldingen zullen de link naar het Online Vragenuurtje ontvangen. Als het animo groter is, gaan we wellicht een tweede Vragenuurtje op een nader te bepalen moment organiseren.

Gedrag na de lockdown
Het lijkt er namelijk op dat het kabinet versoepelingen in de coronamaatregelen gaat aankondigen. Daarmee rijst de vraag: hoe gaan mensen zich na de lockdown gedragen in de openbare ruimte? Welk gedrag kunnen we verwachten in de winkelstraten, parken of op het terras? Werken de oude maatregelen om 1,5 m afstand te houden en drukte te vermijden nog voldoende, of zijn ze aan vernieuwing toe? Om deze vragen te beantwoorden, publiceerde Maak Samen Ruimte de handreiking ‘Hoe bereid je je als gemeente voor op drukte en gedrag in de (binnen)stad na de lockdown?’. Heeft u de handreiking nog niet gelezen? Download deze dan hier.

Op donderdag 22  april van 14.00 – 15.00 uur zijn de auteurs Bob van Dam (D&B) en Syan Schaap (ESI) online aanwezig voor jouw vragen over de handreiking of drukte en gedrag. Lees deze vooral vooraf goed door, want dan kunnen Bob en Syan jullie vragen gericht beantwoorden. Ton Hesselmans (CROW) is de gespreksleider.

Sprekers
Bob van Dam is senior gedragspsycholoog bij onderzoek- en adviesbureau D&B en een van de twee auteurs van de handreiking. Hij vertelt enthousiast over gedrag, vanuit de overtuiging dat kennis van menselijk gedrag de sleutel is tot verandering die ertoe doet. Hij wil anderen de psychologie achter gedrag helpen te begrijpen en laten zien op welke manieren gedrag succesvol en langdurig te veranderen is. Syan Schaap is directeur en oprichter van het Event Safety Institute en de tweede auteur van de handreiking. Hij adviseert gemeenten en veiligheidsregio’s over Safety managementevenementenbeleid en Crowd Management op evenementen. 

Maak Samen Ruimte
Met het initiatief Maak Samen Ruimte bundelen VNG, Stadswerk en CROW hun krachten om gemeenten en andere overheden te ondersteunen bij de inrichting van de 1,5 meter samenleving in onze openbare ruimte.

Tijdens het Online Vragenuurtje kunt u uw vragen voorleggen aan Bob en Syan.

We hopen jullie te mogen verwelkomen!
meld je aan via info@maaksamenruimte.nl

Handreiking ‘Hoe bereid je je als gemeente voor op drukte en gedrag in de (binnen)stad na de lockdown?’

Het moment dat de lockdown eindigt en versoepelingen mogelijk lijken nadert snel. En daarmee
ook de vraag: hoe gaan mensen zich na de lockdown gedragen in de openbare ruimte? Welk
gedrag kunnen we verwachten in de winkelstraten, parken of op het terras? Werken de oude
maatregelen om 1,5 m afstand te houden en drukte te vermijden nog voldoende of zijn ze aan
vernieuwing toe?

Deze Do’s en Don’ts: Inzichten vanuit de gedragspsychologie en crowd management zijn gebundeld in de Handreiking ‘Hoe bereid je je als gemeente voor op drukte en gedrag in de (binnen)stad na de lockdown?’
Download de handreiking.

In de handreiking staan we stil bij:
– wat het afgelopen jaar gedaan is op het gebied van crowd management
– de impact die het coronavirus op ons leven heeft.
Werpen we een blik op de toekomst:
– welk gedrag kunnen we straks verwachten in de (binnen)stad?
Komen we met concrete tips voor gemeenten en ondernemers vanuit twee perspectieven:
– het gedragsperspectief
– het crowd management-perspectief.

We eindigen met een beeld van interventies die diverse gemeenten nu al inzetten en de informatie over de gedragsstrategie van het programma directoraat DG Samenleving en Covid 19 van de Rijksoverheid.

Openingsplan: stap voor stap meer mogelijk

Als het aantal opnames van coronapatiënten in ziekenhuizen daalt en we de basisregels blijven volgen, kunnen we langzaam de coronamaatregelen loslaten.

De stappen zijn op hoofdlijnen en op z’n vroegst mogelijk op de datums zoals opgenomen in het stappenplan. Deze datums hangen af van het aantal opnames van coronapatiënten in ziekenhuizen. Daarnaast gelden per sector voorwaarden voor opening, zoals een maximum aantal bezoekers.

Wat staat ons dan te wachten als het gaat om drukte en gedrag wanneer er weer steeds meer mogelijk is?
De Handreiking ‘Hoe bereid je je als gemeente voor op drukte en gedrag in de (binnen)stad na de lockdown?’ gaat hier op in. Bekijk de Handreiking hier.

Weer een openingsplan?
Ook zijn er kritische geluiden als het gaat om ‘weer een openingsplan’. Zoals gemeld op RTLnieuws.nl: “En weer presenteert het kabinet een openingsplan voor hoe we uit de crisis komen. Hoeveel is dit plan waard en wordt ons geen worst voorgehouden? Het RIVM had juist geadviseerd om geen datums te noemen. “Ik snap dat de overheid positief wil communiceren, maar je moet het wel kunnen waarmaken”, zegt hoogleraar gezondheidscommunicatie Bas van den Putte.” Lees hier het hele artikel van RTLnieuws.nl
Ook de NOS kopt: ‘Openingsplan kabinet is inzichtelijker dan routekaart, maar hopeloos dubbelzinnig’ en tot slot de
analyse van NU.nl: ‘Openingsplan kabinet recept voor teleurstellingen’

Coronamaatregelen binnenstad Utrecht

In mei 2020 is gemeente Utrecht gestart met een scala aan maatregelen. Voor de start is in kaart gebracht op welke plekken in de binnenstad het druk is. De aanpak van deze drukke punten moet aan een aantal voorwaarden voldoen. Zo moeten de maatregelen duurzaam zijn, herkenbaar zijn en rijmen met de gang van zaken. Er is gekozen voor een basis aan maatregelen die altijd aanwezig zijn en maatregelen die worden ingezet op basis van het druktebeeld in de binnenstad.

Basis- en aanvullende maatregelen
De basismaatregelen omvatten het verwijderen van fietsen bij excessen en als fietsen gevaarlijk geparkeerd of in de loopstromen staan, de tijdelijke uitbreiding van voetgangersgebied, het scheiden van tegengestelde (loop)stromen en eenrichtingsverkeer op de markt. De verkeerslichten in de stad zijn geoptimaliseerd voor voetgangers, daarna voor fietsers en dan auto’s. De verblijffunctie van de stad en winkelcentra vervalt door het afzetten of verwijderen van straatmeubilair en uitstallingen zijn verboden. In de zomer zijn ook informatieve tekstkarren en ‘zitcirkels’ gecreëerd in de parken.

Ron Looy: ‘’We willen zoveel mogelijk stromen en bekende routes in stand houden en maatregelen alleen inzetten waar nodig.’’ Voor de aanvullende maatregelen is in het crowd management-plan gekozen voor verkeersborden die eenrichtingsverkeer aangeven, maar op rustigere dagen worden afgedekt. De eenrichtingsroutes zijn zoveel mogelijk in een carrousel, rondom de stad geplaatst, om betere uitstroom te bevorderen.

Uitbreiding voetgangersgebied Vredenbrug door verwijdering van fietsen: voor en na.’

Inzet verkeersregelaars
‘’Eenrichtingsverkeer krijg je niet alleen voor elkaar met bebording, daarom is er gekozen voor verkeersregelaars op drukke dagen.’’ Voorheen heeft Utrecht gebruik gemaakt van cityhosts, maar daarna is bewust gekozen voor verkeersregelaars. Ze hebben de uitstraling van een steward en ze zijn getraind in het uitvoeren van verkeershandelingen. In het belang van de gastvrijheid zijn er wel aanpassingen gedaan.

Volgens Looy moesten veel mensen wennen aan de veranderingen in de stad, toch werden de regels snel opgevolgd. ‘’Er zijn altijd mensen die maatregelen negeren’’, volgens Looy moeten de verkeersregelaars niet aan deze mensen trekken en sleuren. De grootste groep gedraagt zich wel naar behoren. 

Differentiatie in maatregelen op basis van drukte
Utrecht wil alleen extra maatregelen inzetten op de dagen dat het nodig is. Wanneer het nodig is bepalen zij via verschillende druktebeelden. Het inzetten van camera’s is al snel privacygevoelig, maar er zijn altijd mensen in de stad aanwezig die de drukte bepalen. Het is een combinatie van input door verkeersregelaars, coördinatoren die regelmatig schouwen, politie, toezicht en handhaving, Centrummanagement Utrecht en de beveiliging van Hoog Catharijne en andere partijen.

Op basis van de informatie die wordt verzameld over de drukte zijn verschillende acties vereist. Elk beeld van drukte heeft zijn eigen scenario. Groen voor de basismaatregelen, oranje voor gecombineerde eenrichtingsstromen om het voetgangersgebied te verdunnen en rood betreft het omleiden en afsluiten van wegen. Elk scenario heeft verschillende teksten klaarstaan voor de tekstwagens. Gaandeweg zijn de maatregelen dynamisch gefaseerd in tijd en ruimte op basis van vergaarde data. ‘’Zaterdag is het drukst, zondag kan verschillen qua drukte. Wanneer inzet nodig is zijn er scenario’s achter de hand om verder mee door te pakken. Het staat altijd klaar.’’

Communicatie
De communicatie over de genomen maatregelen in Utrecht is uniform. De vormgeving en teksten blijven gelijk, ook in bijvoorbeeld de winkelcentra. ‘’Het gaat niet om een rode of een blauwe sticker, het gaat om samen één beeld creëren. Maximale samenwerking in de communicatieve uitingen werkt het best.’’

De drukte in de stad wordt gecommuniceerd met bezoekers door middel van de druktemonitoring van de provincie. Bij scenario rood worden de landelijke pers opgezocht. Gemeente Utrecht staat ook direct in contact met Rijkswaterstaat en de Nationale Spoorwegen (NS) wanneer de scenario’s gevaarlijk druk dreigen te worden.

Toegankelijkheid voor mensen met een beperking
Er wordt zoveel mogelijk ruimte gecreëerd op het voetgangersgebied, dit zorgt voor een betere doorstroming. Er worden niet alleen fietsen verwijderd op drukke plaatsen, ook op de geleidelijnen. Evenals verkeersborden en prullenbakken die door de nieuwe routes nu in looppad staan. Daarnaast zijn de verkeersregelaars getraind om tevens in het kader van hospitality mensen op weg te helpen. “Uiteraard leidden de coronamaatregelen tot bijzondere zaken. De eenrichtingsborden zorgden in de eerste instantie voor verstoringen, ze waren niet handig geplaatst. Dat is razendsnel aangepast. Wat je ziet bij corona is dat we eerst kijken naar de noodzaak [voorkomen van besmettingen] en daarna direct aanpassingen doen op basis van de praktijk”.

Druktebeheersing binnen de anderhalvemetersamenleving
De ervaringen rondom de anderhalvemetersamenleving en de opgaves waarvoor gemeenten komen te staan bij de heropstart na de tweede lockdown vormen een lerend netwerk waarvan resultaten gedeeld worden op maaksamenruimte.nl. Heb je praktijkervaringen die je wilt delen via Maak Samen Ruimte? Mail dan naar info@maaksamenruimte.nl.

VNG Dialoog in coronatijd: Bezoekersmanagement in de openbare ruimte

Tijdens deze VNG Dialoog staat het onderwerp ‘Bezoekersmanagement in de openbare ruimte’ centraal. De behoefte om bezoekersstromen te kunnen beïnvloeden is momenteel groot en actueler dan ooit. Welke tools, onderzoeken en voorbeelden zijn er inmiddels beschikbaar? En welke zaken zijn van belang?

We vragen het aan de experts van het Nederlands Bureau voor Toerisme & Congressen. Het bureau faciliteert onder andere gemeenten met kennisuitwisseling rondom bezoekersmanagement in de openbare ruimte.

Programma

  • Bastiaan Overeem, programmamanager bestemmingsontwikkeling bij NBTC, geeft een toelichting op de activiteiten die zijn uitgevoerd in de afgelopen periode.
  • Anke ten Velde, insight expert bij NBTC, is aanwezig voor vragen over de onderzoeken rond dit onderwerp.
  • Vervolgens starten zij het gesprek over de inzet van bezoekersmanagement door gemeenten in 2021 en daarna.

Locatie en tijd: Online Donderdag 22 april van 10.00 uur tot 11.00 uur
Doelgroep: Bestuurders en ambtenaren

Aanmelden

Meer informatie

Organisator VNG

Tip: Nieuwsbrief Corona en gedrag

We hebben inmiddels al een aantal artikelen gedeeld die ingaan op het menselijkgedrag rondom coronamaatregelen.
Coronamaatregelen en gedrag; hoe ziet de wereld er straks uit?
Gedrag- en mentaliteitsverandering door COVID-19

Gezien de duur van de COVID-19 situatie is het gedrag een steeds belangrijkere pijler. Sinds voorjaar 2020 onderzoekt de RIVM Corona Gedragsunit hoe mensen in Nederland omgaan met de coronamaatregelen en factoren die daarmee samenhangen. De resultaten hiervan lees je in de ‘Corona en Gedrag’ nieuwsbrief.
Hiermee informeert men beleidsmakers en professionals over activiteiten en resultaten van de RIVM Corona Gedragsunit.

Aanmelden nieuwsbrief
Je kunt je hier aanmelden voor deze nieuwsbrief.
Hier kun je ook eerdere edities van de nieuwsbrief teruglezen.

Coronamaatregelen en gedrag: hoe ziet de wereld er straks uit?

Hoe ziet de wereld er straks uit na de lockdown. En dan vooral: hoe gaan mensen zich dan gedragen in de openbare ruimte. De gemeente Nijmegen is hier druk mee bezig en riep de hulp in van andere gemeenten over dit beeld te sparren. Een tiental gemeenten sprong Nijmegen te hulp en ook gedragspsycholoog Bob van Dam gaf een inkijkje in de gedragingen van mensen en wat we kunnen verwachten.

Oude vs. Nieuwe maatregelen
Werken straks de oude maatregelen nog wel? En wat werkt straks niet meer? Dat was de voornaamste vraag.

“Het is niet alleen het probleem van Nijmegen, maar eigenlijk van heel Nederland. We hopen allemaal weer naar buiten te kunnen en te genieten van terrassen en winkels. Maar gaat dat goed?” zo vraagt Fred Aalders van de gemeente Nijmegen zich hardop af.
Luisteren mensen nog wel naar borden en bewegwijzering zoals voorheen? Of is de angst eraf? “Angst bij de gemeente zit er in dat het ongecontroleerd gaat worden. Dat de grote massa’s te dicht bij elkaar komen. En dat we moeten ingrijpen met boa’s of de politie. Dat is iets wat je niet wil.”

Een van de voorbeelden die daarbij genoemd wordt, is het openen van de terrassen. Waarvan alle aanwezige gemeenten het eens zijn dat het openen waarschijnlijk wel een stormloop gaat betekenen in het begin.
“Als het mooi weer wordt, dan komen mensen toch wel buiten in de stad. Je ziet dan dat mensen gaan zwerven. Het openstellen van de terrassen is juist een vorm van crowdcontrol, omdat je dan de lopende drukte in de straat kan reguleren”, zo verwoord de gemeente Utrecht het. Andere aangesloten gemeenten, zoals Apeldoorn en Breda herkennen dit beeld wel.

Zonder de opening van de terrassen ontstaan hotspots in bijvoorbeeld parken, en wordt het minder uitgesmeerd over de stad. Wel is het dan de bedoeling om voldoende terrassen te hebben.
Diverse gemeenten breiden hiervoor de terrassen uit, of offeren parkeerplekken op in de stad voor pop-up terrassen.

Daarnaast wordt ook aandacht gegeven aan het circulatieplan in de stad om drukke plekken te voorkomen, in combinatie met druktemeters (waarvan wel aangegeven wordt dat deze dynamisch moeten zijn).

Maar is dit allemaal genoeg om het gedrag te beïnvloeden?

Gedragspsychologie
Om gedrag effectief te kunnen beïnvloeden zijn een aantal factoren van belang. Bob van Dam, gedragspsycholoog, somt het op in vijf punten:

  • Doel: heb je een concreet doelgedrag wat je wil zien? Maak het zo concreet dat je het in een foto vast kan leggen.
  • Weten: weet de doelgroep wat er van hen verwacht wordt? Vermijd hoog over termen (“vermijd drukte”, maar wanneer is het druk?)
  • Willen: is de groep gemotiveerd genoeg om dit gedrag te vertonen?
  • Kunnen: is het doelgedrag mogelijk voor de doelgroep? Zijn de terrassen in het centrum vol? Kan de doelgroep dan elders terecht zonder het druk te maken?
  • Doen: help je de doelgroep het doelgedrag uit te voeren? Door bijvoorbeeld pop-up terrassen.

Van Dam zegt dat uit de cijfers blijkt dat ‘willen’ bij een groot deel van de Nederlanders nog wel goed zit. Daarom is vooral ook focus op de andere vragen nodig. Al moet er wel rekening gehouden worden met dat de wil onder druk staat.

“Er is behoefte aan sociaal contact, autonomie, zekerheid (fundamentele drijfveren). Dat zit in ons. De coronamaatregelen onderdrukken dat. Je hebt wilskracht om dat vol te houden. Eerst werden we gestuurd door angst en onzekerheid. Nu zijn doelgroepen zich anders gaan verhouden richting het virus. Angst en onzekerheid is er gaat er steeds meer vanaf. Wat motiveert dan nog?”

Toch adviseert hij om uit te gaan van een positief mensbeeld. “De meeste mensen willen wel. Dus zet daar op in.  Maar sommige mensen zijn wel gefrustreerd met andere intenties, daar moet je ook een plan voor hebben.”

“Wat kunnen we dan verwachten? Als je iets meer autonomie terugkrijgt zorgt dat voor ontlading. De vraag is in hoeverre je dat kan reguleren? Zo trekt drukte meer drukte aan. Vervolgens krijg je een andere sociale norm. Als niemand zich aan de regels houdt, dan doe je dat zelf ook minder. Help dus mensen herinneren naar wat ze eigenlijk wilden.”

Ook waarschuwt Van Dam voor de effecten van alcohol en drugs: “Als mensen dus de ontlading voelen, in combinatie met alcohol, kan ervoor zorgen dat het richting het einde van de dag het lastiger wordt je aan de regels te houden.”

Do’s
Wat je als gemeenten dan vooral kan doen is het doelgedrag concretiseren en daar de resources op inzetten. “Wees GASTvrij”, zoals Van Dam het omschrijft, “GAST staat daarbij voor: Gemakkelijk, Aantrekkelijk, Simpel en Tijds- en locatiegebonden.”

Lees ook eens de ervaringen en aanpak van de gemeente Den Haag in het artikel: Gastveiligheid in Den Haag

En meld je ook aan voor een van de online bijeenkomsten druktebeheersing voor gemeenten.

Gastveiligheid in Den Haag

Goede communicatie moet eraan bijdragen dat de basismaatregelen in de openbare ruimte worden nageleefd. In de gemeente Den Haag heeft Marketing Haagse Binnenstad ‘menselijke’ ondersteuning geboden aan de Gemeentelijke Coronacampagne. Het leidde tot verschillende creatieve activiteiten die niet onopgemerkt bleven bij de bezoeker van de Haagse binnenstad.

Hoe kun je campagne voeren als niks mag? ‘’Het draait om zichtbaar blijven en communiceren wat er wél kan in de binnenstad. De ambitie van Den Haag is het zijn van de toeristenstad van Nederland. In de zomer trekken de toeristen naar de kust, maar ook het zijn van een ideale winterbestemming staat hoog in het vaandel voor Den Haag.’’ Aldus Daphne Wray van Marketing Haagse Binnenstad.

‘Gastveiligheid’
Voor corona hielden Daphne en haar collega’s zich bezig met het aantrekkelijker en sfeervoller maken van de binnenstad o.a. middels het organiseren van evenementen en aankleding, maar tijdens de coronapandemie houden zij zich vooral bezig met het op een aantrekkelijke en menselijk manier communiceren van de coronamaatregelen waarbij zij inspelen op gedragsverandering bij de bezoekers van de binnenstad. Hoewel er geen evenementen mogen plaatsvinden wordt de pret wel ervaren, maar dan in de vorm van aankleding van de stad en het inzetten van gastvrije funhosts.  ‘’De funhost geven bezoekers een ‘welkom-gevoel’. Als je je ergens welkom of op je gemak voelt, voel je al snel veilig, vandaar de term ‘gastveiligheid’.’’

Funhosts
De ‘Zee van ruimte’-campagne van de zomer van 2020 richtte zich op het aantrekken van toeristen, want er zijn in en rond Den Haag zeeën van ruimte: in de diverse winkelgebieden, de bossen, en aan het ruim 11 kilometer lange strand. De funhosts zijn te herkennen aan de outfits die een nautische en koninklijke uitstraling hebben dat past bij het karakter van de kustgemeente. Deze funhosts worden ingezet als gastvrije ondersteuning van de verschillende crowd control medewerkers zoals boa’s, handhavers en politie die een meer serieus karakter hebben. De funhosts wijzen de bezoekers op een ludieke manier op de regels, bieden hen een gastvrij ontvangt en wijzen hen, indien nodig, op rustigere gebieden. Een welkom gevoel en veiligheid staat voorop.

Deze funhosts verschillen van de reguliere cityhosts, die te herkennen zijn aan hun groene kleding. Cityhostst worden ingezet om informatie te geven over de toeristische attracties en zijn aan vaste informatiepunten verbonden.

Communicatie
‘‘Gastvrijheid is een mix van onder andere een net straatbeeld, dus geen wirwar aan verschillende soorten stickers en afzettape, maar alles in dezelfde uniforme stijl, vriendelijk en gastvrij personeel zowel in winkels, horeca maar ook op straat. Wij maken daarom communicatiepakketten voor de ondernemers met wachtrijstickers en andere communicatie-uitingen. De boodschap moet ook gastvrij zijn. Dus niet: ‘stop draai je om, je mag niet naar binnen’, maar ‘Einde wachtrij, Kom je later terug?‘ en ‘Welkom, geef elkaar de ruimte’ in verschillende talen en pictogrammen voor alle toeristen en inwoners die Den Haag kent. We hanteren dezelfde campagne voor verschillende winkels, verschillend publiek, andere vormen rijen. Een uniforme aanpak zorgt voor een rustige uitstraling in het straatbeeld.’’

Geleerde lessen
De inzet van de enthousiasmerende hosts bracht ook uitdagingen mee. Wat doe je met hosts die geen energie uitstralen? Dat staat recht tegenover de gastvrije boodschap. Er zijn door Marketing Haagse Binnenstad verschillende soorten funhosts ingezet. Zo werd er in de zomer samengewerkt met een musical opleiding. ‘’Deze mensen hadden ‘de ludieke aanpak’ in hun bloed en zijn niet bang om op mensen af te stappen.’’

‘’Tijdens de wintercampagne hebben we gewerkt met een hospitality uitzendbureau. Dit waren allemaal mensen die werkloos thuis zaten omdat er geen evenementen meer doorgingen waarvoor zij ingeroosterd waren. Daarnaast gaan we nu, in 2021, samenwerken met ROC Mondriaan, opleiding hospitality, en bieden we hun studenten de kans om ook als funhost mee te draaien.’’

Er is gekozen voor een basisinzet van het hospitality uitzendbureau waarbij de inzet wordt aangevuld met studenten. Deze combinatie levert een aantal voordelen op. Naast dat het goedkoper is om gedeeltelijk gebruik te maken van studenten, zorgt de basisinzet ervoor dat uitval door studenten kan worden opgevangen. Dit terwijl de studenten op hun stage leren van de professionele uitzendkrachten.

Voor de opzet van de wintercampagne van 2020 is er van de zomercampagne 2020 veel geleerd. De zomerse funhosts werden ingeruild voor winterse piccolo’s.  De piccolo’s ontvangen een training gedragsverandering om de gedragstheorie direct in te zetten in de praktijk. Op een positieve manier bezoekersgedrag veranderen heeft voor Den Haag gewerkt. Het vriendelijk benoemen van gewenst gedrag, welkom heetten en het straatbeeld rustig houden. In 2021 zul je de piccolo’s dan ook vaker in het straatbeeld van Den Haag tegenkomen.

Druktebeheersing binnen de anderhalvemetersamenleving
De ervaringen rondom de anderhalvemetersamenleving en de opgaves waarvoor gemeenten komen te staan bij de heropstart na de tweede lockdown vormen een lerend netwerk waarvan resultaten gedeeld worden op maaksamenruimte.nl. Heb je praktijkervaringen die je wilt delen via Maak Samen Ruimte? Mail dan naar info@maaksamenruimte.nl.

Notitie – Stedelijke Mobiliteit ten tijde van COVID-19

Deze notitie biedt handreikingen voor gemeenten om de stedelijke mobiliteit in de 1,5m-samenleving in goede banen te leiden. Het betreft de derde versie.

Voorlopig zal ook het stedelijke verkeer rekening moeten houden met beperkingen om onderlinge besmetting met het Corona-virus te voorkomen. Op bepaalde locaties zal daar extra ruimte voor nodig zijn. Bovendien komen er nieuwe ruimteclaims voort uit verandering in de vervoerwijze en (economische) activiteiten in de openbare ruimte als de terrassen weer open mogen en er weer evenementen komen. Veel gemeente zijn het afgelopen jaar druk bezig geweest met het ontwikkelen en uitvoeren van tijdelijke maatregelen om dit in goede banen te leiden. Om u hierbij te helpen hebben CROW-Fietsberaad, Tour de Force, Platform Ruimte voor Lopen en GNMI de notitie “Stedelijke mobiliteit ten tijde van COVID-19” opgesteld. Inmiddels is de derde geactualiseerde versie beschikbaar.


Update 17 maart 2021: Belangrijkste wijzigingen:

  • Hele document aangepast aan actuele situatie, nieuwe inzichten en opgedane ervaring;
  • Meer prioriteit bij locaties waar het vaak voor komt dat mensen langere tijd dicht bij elkaar staan (zoals winkelstraten, scholen, oversteekplaatsen, recreatiegebieden e.d.);
  • Hoofdlijnen uit Notitie Verkeersmaatregelen rond opstarten basisonderwijs van 11 mei 2021 zijn opgenomen, geactualiseerd en verbreed van basis naar voortgezet onderwijs scholen.


Update 24 juli 2020: Belangrijkste wijzigingen:

  • Door hele document heen aangepast aan actuele situatie, nieuwe inzichten en opgedane ervaring
  • Nieuwe hoofdstukken over parkeren en deelmobiliteit, openbaar vervoer en evenementen-  en recreatieverkeer
  • Geactualiseerd hoofdstuk over de landelijke communicatie
  • Op basis van meer inzicht in risico op besmetting buiten aangepaste prioritering van middels quick scan te analyseren type locaties
  • Nieuwe paragraaf over draagvlak voor maatregelen
  • Toegevoegde aanbevelingen over maatregelen rond terrassen
  • Geactualiseerde maatregelen op geregelde kruispunten


Inhoud in het kort:

  • Inleiding: Covid-19 leidt tot extra ruimteclaims
  • Stappenplan voor prioritering en het bepalen van maatregelen
  • Maatregelen:
    • In drukke winkel- en horecagebieden
    • Rond scholen
    • Bij oversteekplaatsen met te weinig opstelruimte
    • In straten met te smalle trottoirs
    • Op fietspaden die te smal zijn
    • Bij recreatiegebieden en evenementen
    • Bij parkeergelegenheden voor auto en fiets
    • Bij openbaar vervoerhaltes
    • Evenementen en recreatiegebieden
  • Communicatie
  • Juridische aspecten

De notitie is hier te downloaden.

Praat je mee: Case Nijmegen opening terrassen

De gemeente Nijmegen maakt zich zorgen over het moment waarop de terrassen weer open mogen.

Nu iedereen de corona maatregelen langzamerhand meer dan zat is, hunkeren mensen weer naar meer vrijheid in de openbare ruimte en het genieten op terrassen.
Een voorbode hiervan was de afgelopen tijd al te zien in het Vondelpark in Amsterdam en in het Nijmeegse Kronenburgerpark. Grote groepen mensen die te weinig afstand houden en genieten van een biertje-to-go. Deze situaties zijn ongewenst.

Zorgen Nijmegen
De zorg van Nijmegen zit in het feit dat – bij het weer opengaan van de terrassen – de oorspronkelijke maatregelen zoals we deze vorig jaar met zijn allen hebben bedacht niet meer zullen werken.

Werden de maatregelen vorige jaar nog door 75% van de Nederlanders gedragen, zien we nu dat de steun fors terugloopt naar ca. 45%. Dit zal naar verwachting ook betekenen dat mensen zich minder aan de maatregelen zullen gaan houden.

De uitdaging is nu hoe we de openstelling van terrassen en parken zodanig kunnen begeleiden dat er sprake is van dosering en spreiding in de openbare ruimte.
Maar wel op een manier die natuurlijk aanvoelt en niet belerend is. Maar hoe doen we dat?

Doe mee met de online sessie
Onder de noemer ‘twee weten meer dan een’ willen we op woensdag 24 maart van 10.00 – 11.30 uur, deze case van Nijmegen bespreken. En daar nodigen we jou ook voor uit.
Wie heeft al ideeën om alles in goede banen te leiden en wat zou de rol vanuit de horeca / evenementen kunnen zijn?

Meld je aan via: info@maaksamenruimte.nl

>